"Pakrac" – tamna strana unutarnjih pristaništa

Roman "Pakrac" Vladana Matijevića predstavljen je čačanskoj publici u samoj završnici 25. "Štampane reči” u petak, 1. marta u Gradskoj biblioteci "Vladislav Petković Dis".

Osim autora, o verovatno najboljem romanu objavljenom na srpskom jeziku protekle godine, govorio je i Predrag Petrović, književni kritičar i profesor Filološkog fakulteta u Beogradu.

Prilikom otvaranja nove zgrade Gradske bibliotke u Čačku 2019. godine Vladan Matijević je kazao da "pisci širom sveta i dalje pišu, ali stvarnost prevazilazi maštu i najmračnijeg i da je današnji pisac primoran da u svom delu ublažava stvarnost kako bi mu fabula izgledala realno." Ove reči podsećaju na atmosferu promovisanog romana, pa se čini, kako je istakla bibliotekar Marija Radulović koja je i vodila program, da je "Pakrac" i tada je postojao. U istoj besedi pisac je tom prilikom "oreol mesta za lečenje duše" dodelio jedino Biblioteci.

Foto: Gradska biblioteka Čačak

Roman "Pakrac" posvećen je jednom univerzalnom pitanju, tj. fenomenu zla koji se sagledava na egzistencijalnom, društvenom, psihološkom, političkom i konačno metafizičkom planu. Kako je istakao Predrag Petrović, Matijevićev junak je "deo bogate galerije junaka koji se suočavaju sa zlom koje buja u njima samima, od Andrićevog Mustafe Madžara, preko Bulatovićevih junaka do junaka prethodnih Matijevićevih dela".

Govorivši o osobenosti pripovedačkog postupka on je kazao da "pisac oblikuje junake koji su iščašeni, pomereni, izmešteni, koje društvo gura na marginu, junake koji se suočavaju sa zlom u svetu i zlom u sebi i to junake koji govore u prvom licu, koji ispovedaju svoju životnu priču, te čitalac spoznaje svet iz njihove vizure".

Foto: Gradska biblioteka Čačak

Žanrovski određujući roman Petrović je zaključio da je to ponajviše psihološka, ali i politička priča kao i da pripada i jednom osobenom žanru koji se formirao u 20. veku – beogradskom romanu, naglasivši da autori iz unutrašnjosti mogu bolje, zanimljivije i provokativnije da sagledaju urbani prostor Beograda. A na pitanje da li ima svetlosti u ovom delu, kritičar je odgovario da se „u filmskoj imaginaciji, katalogu filmova i knjiga koje junak čita, i u potrebi za umetnošću, može prepoznati zrno svetlosti i jedan diskretan humanistički angažman i apel za empatijom ovog junaka".

U svet i atmosferu "Pakraca", čija se radnja uglavnom odvija u Bulevaru kralja Aleksandra ispred pijace "Đeram", autor je uveo pročitavši nekoliko odlomaka.

Foto: Gradska biblioteka Čačak

Matijević je govorio, između ostalog, i o funkciji parola i floskula koje protagonista čuje na ulici i u medijima, a potom ih uzvikuje popevši se na svoju plavu hoklicu sa koje bolje sagledava prolaznike i prostor.

O stvaralaštvu pisca iz zavičaja, od ushićenja koje je pratilo prvu napisanu pesmu, preko uplovljavanja u svet proze, pa do romana koji su se jedan za drugim nizali, praćeni i ovenčavani nagradama, ali i o tome šta je Matijević nekolikim prilikama govorio o pisanju i sebi, publika se podsetila kroz biografsku video-belešku, koju je pripremila bibliotekar Tanja Vuković.

Izvor: Epicentar press